Mój kraj taki piękny – zapraszam na wystawę komiksu

Zawsze narzekałem na wystawy komiksowe robione w Polsce. A teraz postanowiłem takową zrobić.

Chociażby dlatego, żeby przekonać się, jak to wygląda od kuchni i że efekt może być dobry. O ile pracuje się na niego dostatecznie długo, z dobrymi ludźmi.Pora tu nieco odkurzyć, ale na tak długie milczenie mam dwa usprawiedliwienia. Pierwsze to książka o street arcie, antologia złożona z 14 wywiadów „Żeby było ładnie. Rozmowy o boomie i kryzysie street artu w Polsce”. Książka ukazała się już jakieś dwa tygodnie temu nakładem galerii Arsenał.

Drugie usprawiedliwienie to przygotowywana od kilku miesięcy (koncepcja i pomysł są jeszcze starsze) wystawa „Mój kraj taki piękny. Polski komiks o polskiej rzeczywistości”. Tutaj wystąpiłem w roli pomysłodawcy i kuratora wystawy. Zupełnie nowe doświadczenie, zatem nerwy były niemałe, bo chciałem zrobić wystawę, jaką sam chętnie bym zobaczył. Liczyłem też, że uda się uniknąć tych wszystkich mankamentów tradycyjnych wystaw komiksowych. Zawsze się nad nimi sadystycznie pastwiłem, a takie pastwienie zobowiązuje.

Przygotowywanie „Mój kraj taki piękny” z punktu widzenia kuratora-debiutanta to układanka z problemami, które trzeba dobrze rozgryźć. Pierwszy problem to naprawdę sporo miejsca, jakie miałem do dyspozycji. Ta duża przestrzeń to duże szanse, by zrobić coś dobrego, ale równie wielka okazja, żeby coś spektakularnie położyć. A skoro prezentujemy komiks w przestrzeni, dobrze byłoby, żeby przestrzeń była nie tylko nośnikiem narracji, ale także stanowiła jej nierozerwalną część. Żeby – mówiąc wprost – coś znaczyła.

Myślę, że wyszło to całkiem nieźle. Do tego stopnia, że właściwie nie da się przenieść tej ekspozycji do innej przestrzeni galeryjnej. To znaczy da się, ale wiele na tym straci. Stąd m.in. ten Pałac Kultury i Nauki na środku dużej sali z komiksem Michała Rzecznika (wielki model z kartonu zaprojektował koordynator wystawy Georgi Gruew), bo przecież Warszawa jest najważniejszym miastem w Polsce, a wszystko, co dzieje się w Warszawie, ma status tematu ogólnopolskiego. Natomiast reszta Polski z punktu widzenia Warszawy jest właściwie nieistotna. Warszawa rzuca cień, Warszawa wywołuje na prowincji kompleksy, a postawienie PKiN w Poznaniu ma dodatkowo perwersyjny charakter, bo Poznań tych kompleksów wobec stolicy posiada mnóstwo i to było dla mnie zaskakujące te 13 lat temu, kiedy zlądowałem do Poznania na studia.

Z kolei pracę Kuby Woynarowskiego niejako „ukryliśmy” w drugiej sali na jej końcu, budując coś w stylu labiryntu-podświadomości, gdzie spycha się zagrożenia i lęki, o których nie lubimy myśleć. W tym wypadku lękiem jest wojna. Komiks Woynarowskiego opowiada o imperialnych fantazjach Polski, mówi także o Stalowej Woli, która w II Rzeczpospolitej była symbolem modernizacji, przerwanej brutalnie w 1939. Konflikt na Ukrainie doprowadził do zaskakująco smutnej aktualizacji wojennych lęków. Tam, gdzie nie dało się do końca zagrać przestrzenią i trzeba było działać na planszach, staraliśmy się je dobrze zaaranżować. „Tryptyk Bałucki” został dosłownie zamieniony na ołtarz z wotami kupionymi na aukcji (puszki z lat 90.) i gratami przywiezionymi przez scenarzystą Roberta Popieleckiego z rynku bałuckiego.

Żeby było ładnie i spektakularnie powstały murale: niektóre to drobne interwencje, niektóre złożone systemy infograficzne, ale była też wielka opowieść z blokowiska, czyli muralo-projekcja Jacka Świdzińskiego. Jest też specjalnie przygotowany przez Marka Turka tarot, z którego można sobie wywróżyć świetlaną przyszłość w kraju. Głupio mi się pisze o własnej wystawie, ale gdybym miał zastąpić opis hasztagami, to dałbym: #symbolika i tradycja narodowa #januszowa mentalność #spartaconatransformacja ustrojowa #historia #wykorzenienie #prowincja #nostalgia #absurdycodziennosci

Mam nadzieję, że ta rzeczywistość pokazywana przez twórców komiksowych na wystawie jest dalece odmienna od tej konstruowanej w mediach. Mam nadzieję, że to widać i słychać wyraźnie.

Gorąco zapraszam – do 16 sierpnia w poznańskim Arsenale, w samym sercu Starego Rynku. Wejście na wystawę jest za free.

„Mój kraj taki piękny. Polski komiks o polskiej rzeczywistości”
Artyści: Joanna Karpowicz, Bartosz Minkiewicz, Marcin Podolec, Robert Popielecki, Michał Rzecznik, Michał Śledziński, Jacek Świdziński, Marek Turek, Jakub Woynarowski, Olga Wróbel
Kurator wystawy: Sebastian Frąckiewicz
Koordynator wystawy: Georgi Gruew
Plakat: Jacek Świdziński