Pogański kraj, pogańskie obyczaje

 

Świetny rysownik  i doświadczony scenarzysta spotykają się, by stworzyć komiks niezbyt urodziwy graficznie i naiwny, ale za to klimatyczny i ze sporym potencjałem na ciekawą serię. Taki jest album „Romowe” Czajkowskiego i Zajączkowskiego.

Po całej otoczce wokół „Romowe“ widać, że zarówno wydawca, jak i autorzy mają spore aspiracje i traktują projekt serio. Komiks ma własną stronę www, album wydano w klasycznym francuskim formacie: twarda oprawa, kredowy papier, bardzo klimatycznie zaprojektowana wyklejki, a do tego dobra jak na taki standard wydawniczy cena (ok 30 zł).Problem zaczyna się wtedy, gdy po prostu zaczynamy komiks czytać, bo za bardzo atrakcyjnym pomysłem na serię i jej dużym potencjałem, nie idzie jakość realizacji tego pomysłu. Akcja „Romowe“ dzieje się w XI wieku, w czasie tzw. reakcji pogańskiej, tuż po najeździe Brzetysława i złupieniu Polski przez Czechów. Książe Kazimierz (zwany później Odnowicielem) przebywa za granicą, ale wysyła do kraju dwójkę śmiałków: zaufanego wojownika Wojmira i mnicha Jakusza. Panowie wyruszają na granicę prusko-mazowiecką w poszukiwaniu relikwii – głowy św. Wojciecha. Tropy prowadzą do pogańskiego sanktuarium – tytułowego Romowe. Zapowiada się nieźle i z pazurem, prawda? Ale tylko zapowiada, bo zarówno scenarzysta jak i rysownik (przede wszystkim rysownik) zaskakują in minus. „Romowe“ ma oczywiście swoje plusy: mroczny klimat, ciekawą główną intrygę i otoczkę historyczną, a na dodatek zręcznie ukazane knucie między mazowieckim władcą Miecławem i plemionami pruskimi. Natomiast warstwa graficzna przyprawia o ból oczu, a ideologiczna wymowa historii – o ból serca.

Gdy spojrzymy na rysunki, trudno uwierzyć że odpowiada za nie Hubert Czajkowski (ten sam, który tak świetnie ilustrował magazyn „Magia i Miecz” i system RPG „Dzikie Pola”) – drewaniana, pozbawiona dynamiki kreska, bez jego charakterystycznego stylu. Czajkowski zawsze słynął z brudnego rysunku, ale był on jednocześnie lekki i na swój sposób wysmakowany. Teraz nadal jest brudny, ale do tego niestety paskudnie toporny. Patrząc na plansze „Romowe“ możemy mieć wrażenie, że przenieśliśmy się w okolice 2000 roku i czytamy jeden z polskich magazynów komiksowych, gdzie raz po raz ktoś próbował zmierzyć się z rycersko-historycznymi klimatami, najczęściej bez powodzenia.

Z kolei wgłębiając się w opowieść Zajączkowskiego mam wrażenie, jakbym brał udział w jakiejś niefortunnej katechezie. Wizja relacji pogańsko-chrześcijańskich jest tu bowiem dość naiwna. Owszem, mamy poztywnych i nagatywnych pogan (złem wcielonym jest np. pruski kapłan), ale chrześcijanie są li tylko dobrzy i niosą dobrą nowinę jedynie dobrym słowem (a nie jak bywało – również ogniem i mieczem).Co więcej, historia o Chrystusie, którą opowiada mnich jest tak niesamowice atrakcyjna, że na nową wiarę momentalnie chce nawrócić się córka pruskiego komesa, która przeżyła niejedną traumę obserwując pogańskie rytuały. A po spotkaniu z mnichem od razu chce się nawrócić. Nie jestem żadnym neopoganinem, nie stawiam po kątach miseczek z mlekiem dla węży i nie chwalę Perkunasa, ale tworzenie tak dziecinnej, spolaryzowanej wizji świata (chrześcijaństwo=dobro, pogaństwo=zło) zakrawa na absurd, nawet w komiksie rozrywkowym. Szczególne dobitnie przejawia się  to w zakończeniu.

Paradoksalnie, pomimo wielu niedoskonałości i wad czekam na drugą część „Romowe“. Z jeden strony to sentyment do świetnego w swoich czasach „Domana“, z drugiej – jestem ciekawy, jak Zajączkowski wykorzysta jeden z ciekawszych i tajemniczych okresów w historii Polski na łamach komiksu. Mam nadzieję tylko, że skończy z kaznodziejstwem a Czajkowski lepiej wykorzysta swój potencjał.

Swoją drogą, szkoda, że na naprawdę dopracowany, polski mainstream na miarę duetu Desberg&Marini czy „Thorgala“ wciąż musimy czekać. „Romowe“ to jeszcze nie to.

Sławomir Zajączkowski (scenariusz), Hubert Czajkowski (rysunki), Romowe, Unzipped Fly Publishing, cena okładkowa: 30 zł